Technologia

Oczyszczalnia ścieków w Olecku jest oczyszczalnią mechaniczno-biologiczną, do której dopływają ścieki komunalne z aglomeracji Olecko. Aglomeracja została wyznaczona uchwałą Sejmiku Woj. Warm – Maz. Nr XXVI/515/13 z dnia 23.04.2013r. Wielkość aglomeracji określono na 25453 RLM. W skład aglomeracji wchodzą następujące miejscowości: Olecko, Gordejki Małe, Gordejki, Imionki, Możne, Duły, Jaśki, Sedranki, Dworek Mazurski, Kolonia Olecko, Zielonówek, Kukowo.

Biorąc pod uwagę jakość ścieków i wymagany wysoki stopień ich oczyszczania przyjęto wielostopniowy system oczyszczania, na który składają się następujące główne procesy:

mechaniczne oczyszczanie – cedzenie i sedymentacja części stałych,
biologiczne oczyszczanie w komorach SBR,
dodatkowe uśrednienie i doczyszczanie w stawach biologicznych,

Wielkość oczyszczalni:

RLM – 30 000 mieszkańców
Ilości ścieków wynoszą:
- Q _{d śr} – 3600 m³/d
- Q_{d max} – 5200 m³/d
- Q_{h max} – 300 m³/h
- O_{h śr} – 150 m³/h
- Q_rmax – 1 314 000 m³/r

Stężenia zanieczyszczeń w ściekach oczyszczonych przyjęto zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego, (Dz.U. Nr 137, poz. 984), które nie mogą przekroczyć wielkości z załącznika nr 1 dla grupy oczyszczalni ścieków komunalnych o wielkości RLM do 15 000 – 99 999. Odbiornikiem ścieków są wody płynące rzeki Legi.

BZT5 ≤ 15 mg O₂/l
CHZT ≤ 125 mg O₂/l
Zawiesina ogólna ≤ 35 mg/l
Azot ogólny ≤ 15 mgN/l
Fosfor ogólny ≤ 2 mgP/l

Pompownia miejska przy ul. Batorego

W pompowni znajdują się 2 zbiorniki pełniące rolę komór czerpalnych dla pomp zatapialnych, tłoczących ścieki surowe dopływające miejską siecią kanalizacyjną do oczyszczalni ścieków, kolektorem żeliwnym Ø300 mm o długości ok. 600 m.

Zbiornik nr 1 pełni dodatkową rolę podczyszczania mechanicznego dzięki zainstalowanej na dopływie kracie płaskiej. W zbiorniku nr 1 zainstalowana została pompa zatapialna P2 typu KRT D 150 315/234UG – 300 z silnikiem o mocy 15 kW (punkt pracy Q1 = 46,6 l/s, H1 = 12,3 m). W zbiorniku nr 2 – P1 – KRT D 150 315/234UG – 300 z silnikiem 17 kW (punkt pracy Q2 = 84,7 l/s, H2 = 13,7 m), P3 – KRT D 150 315/234UG – 300 z silnikiem 22 kW (punkt pracy Q3 = 93,8 l/s, H1 = 15,3 m). Przy pracy równoległej pomp P1+P3 wydajność pompowni wynosi: Q₂₊₃ = 130 l/s przy wysokości podnoszenia H₂₊₃ = 20,0 m;

Pompownia posiada SZR dla dwustronnego zasilania ze strony niskiego napięcia (na ścianie budynku) przełącza zasilanie ze stacji trafo z Al. Zwycięstwa i Batorego oraz dodatkowo zespół prądotwórczy, który automatycznie załącza się przy braku zasilania ze strony ZE. Zespół wyposażony jest w automatyczny układ rozruchowy o zwłoce z braku zasilania 7 min. Praca zespołu monitorowana jest z komputera centralnego oczyszczalni.

Oczyszczalnia ścieków

Komora zasuw i zbiornik retencyjny

Dla wyrównania dopływów do oczyszczalni wykonano zbiornik retencyjny, który przejmuje zwiększone dopływy w czasie pogody deszczowej. Ścieki do zbiornika retencyjnego są kierowane poprzez komorę zasuw wykonaną jako konstrukcja żelbetowa o wymiarach 4,0 x 3,0 m i głębokości ok. 2,5 m. Komora jest włączona bocznikowo do rurociągu tłocznego Ø300 doprowadzającego ścieki z pompowni miejskiej do oczyszczalni. W komorze zasuw zainstalowano 3 zasuwy nożowe DN200 z napędem elektrycznym, typ WEY 1VNE200 A266 do rozdziału strumienia ścieków. Praca komory zasuw jest uzależniona jest od stanu pracy pompowni przy ul. Batorego, pompowni pośredniej i napełnienia zbiorników SBR.

Zbiornik retencyjny o kubaturze użytkowej 2500 m³, w postaci zbiornika żelbetowego kwadratowego, o wymiarach 23,0 x 23,0 m i głębokości użytkowej 4,0 m. Dno zbiornika zostało wyprofilowane w kierunku pompy opróżniającej P15. Zbiornik jest przykryty dachem o konstrukcji stalowej. Wyposażenie zbiornika stanowi:

pompa opróżniająca P15 – Wilo – EMU, typ FA10.53W z wirnikiem Wortex Ø200 mm, silnik T17‑6/12H mocy 2,5 kW; punkt pracy pompy: Q = 20,6 l/s przy wys. podnoszenia H = 4,8 m.
rura przelewowa DN200 mm, do której doprowadzony jest przewód tłoczny pompy P15, służyła również jako przelew awaryjny;
rura przelewowa DN200 mm, usytuowana w połowie wysokości zbiornika, zakończona zasuwą nożową z napędem elektrycznym (ZE14.3) w komorze zasuw (obiekt 14),
dmuchaw z rusztem do mieszania i napowietrzania zgromadzonych w zbiorniku ścieków, produkcja HV Turbo, typ RS80,
czujnik hydrostatyczny poziomu VLT o zakresie pomiarowym 0-6 m.

Stacja mechanicznego oczyszczania ścieków

W budynku znajduje się zblokowane urządzenie do mechanicznego oczyszczania ścieków HUBER Rotamat Ro5 o przepustowości 120 l/s (sito + piaskownik + odtłuszczacz). W budynku wykonano instalację dezodoryzacji powietrza w postaci 2 modułów IonActOx wyposażonych w wentylator oraz system jonizacji powietrza.

Stacja zlewcza ścieków dowożonych

Stacja wykonana jest w postaci tacy najazdowej z odwodnieniem do kanalizacji. Ścieki z wozów asenizacyjnych wprowadzane są przewodem dn 110 mm do koryta kraty bębnowej Ro-5. Stacja posiada centralkę wyposażoną w 32 identyfikatory magnetyczne, przepływomierz elektromagnetyczny dn 80 mm, Techmag oraz zasuwę z napędem sterowaną są własnym lokalnym układem. Dane o ilościach dowożonych ścieków archiwizowane są w centralnym komputerze.

Pompownia pośrednia

Ścieki po oczyszczaniu mechanicznym trafiają do przepompowni pośredniej w postaci podziemnego zbiornika żelbetowego o średnicy Ø10,0 m i głębokości ok. 3,5 m

W pompowni zainstalowane są 2 pompy zatapialne EMU FA15.95-347 z silnikiem Ns = 35 kW każda. Pompy pracują w cyklu automatycznym, w zależności od poziomu napełnienia pompowni. Za pompownią znajduje się komora zasuw, w której na przewodach tłocznych pomp zainstalowane są zawory zwrotne oraz zasuwy remontowe. Pompy tłoczą ścieki do SBR-ów.

Reaktory SBR

Ścieki z pompowni pośredniej pompowane są do reaktorów biologicznych typu SBR w których zachodzą procesy biologicznego oczyszczalnia metodą niskoobciążonego osadu czynnego. Oczyszczalnia posiada 6 komór SBR. Każdy reaktor jest wykonany w postaci okrągłej komory żelbetowej o średnicy Ø10,0 m i wysokości całkowitej 12,0 m (wyniesienie ponad teren +8,60 m). Ścieki pompowane są do kolejnych reaktorów zgodnie z harmonogramem czasowym pracy (2-3 cykle 8-12-godzinne dla każdego reaktora w ciągu doby).

Na cykl pracy reaktora składają się następujące fazy: napełnianie, defosfatacja, nitryfikacja, denitryfikacja, sedymentacja, odprowadzanie osadu nadmiernego, dekantacja.

Czas cyklu od napełnienia do opróżnienia wynosi 8 – 10 godzin. Aplikacja sterowania pozwala na dowolną modyfikację programu sterowniczego w zależności od obciążenia oczyszczalni.

Niezbędny do prowadzenia aerobowych procesów biologicznego rozkładu zanieczyszczeń tlen dostarczany jest do reaktorów za pośrednictwem dmuchaw zlokalizowanych w pobliskim budynku dmuchaw. Każdy reaktor jest obsługiwany przez oddzielną dmuchawę.

Do dekantacji służą zamontowane dekantery oraz rezerwowo zawory opróżniające wyposażone w napędy elektryczne. Zawór napełniający każdego reaktora (przepustnica DN300 z napędem pneumatycznym) zlokalizowany jest na przewodzie tłocznym Ø300 mm (stal) zasilającym dany reaktor w kanale technologicznym w budynku dmuchaw. Zawory opróżniające zlokalizowane są na rurociągu spustowym ścieków oczyszczonych (przepustnica DN300 z napędem elektrycznym) na ścianie każdego reaktora.

Okresowe odprowadzanie osadów nadmiernych odbywa się za pośrednictwem przewodu spustowego osadów Ø200 mm (stal) ułożonego przy dnie reaktora. Spust osadu odbywa się przez otwarcie/zamknięcie zasuwy (napęd pneumatyczny) na przewodzie spustowym osadu. Lokalizacja zasuw spustowych osadu – w budynku dmuchaw.

Automatyczna praca reaktorów SBR jest wspomagana za pośrednictwem czujników i sond zainstalowanych w każdym reaktorze. Są to:

sonda tlenowa (sterowanie pracą dmuchaw w celu utrzymania zadanego stężenia tlenu w reaktorze)
czujnik hydrostatyczny poziomu (kontrola napełnienia reaktora)
sonda gęstości (kontrola stężenia osadu w reaktorze),
czujnik hydrostatyczny poziomu (kontrola zanurzenia dekantera)

Wyposażenie technologiczne każdego reaktora stanowią:

mieszadło pionowe (śmigłowe), średnica śmigła Ø2,50 m, napędzane silnikiem Ns = 2,2 kW;
kierownica ruchu ścieków, wspomagająca działanie mieszadła, konstrukcja płaszczowa ze stali nierdzewnej;
ruszty napowietrzające na których umieszczone są dyfuzory rurowe z membraną EPDM (144 dyfuzorów o długości 750 mm); do dyfuzorów doprowadzane jest sprężone powietrze z dmuchaw, powodując napowietrzanie i natlenianie ścieków;

Stacja dawkowania PIX

W celu zwiększenia stopnia usuwania fosforu przewidziano wspomaganie procesów biologicznych strącaniem fosforanów za pomocą PIX-u (siarczan żelazowy). Oczyszczalnia spełnia parametry pod względem zawartości fosforu bez wspomagania chemicznego. Dawkowanie PIX-u może odbywać się w każdym cyklu pracy reaktora, zgodnie z ustaloną dawką. PIX jest dawkowany ze zbiornika magazynowego o pojemności 18 m³ za pomocą DOSAPRO Milton Roy typ GA90 P6P3 o maks. wydajności 83 l/h i maks. sprężu 5 bar. Dystrybucja PIX do poszczególnych komór odbywa się poprzez rozdzielnię w skład której wchodzi 6 zaworów elektromagnetycznych obsługujących poszczególne reaktory.

Studzienka przepływomierza

Do pomiaru ilości ścieków zastosowano przepływomierz SONIX DN300 zlokalizowany na rurociągu odpływowym ścieków oczyszczonych Ø300 mm w studzience kanalizacyjnej.

Zbiornik osadów nadmiernych

Osady nadmierne z reaktorów SBR są okresowo odprowadzane z poszczególnych komór do zbiornika żelbetowego o średnicy Ø6,0 m i wysokości całkowitej 9,0 m (wyniesienie ponad teren ok. 6,0 m). Wyposażenie zbiornika stanowi stacjonarny układ odprowadzania wód nadosadowych (rura odpływowa z zasuwą z napędem elektrycznym) oraz urządzenia pomiarowe (czujnik poziomu napełnienia oraz czujnik rozdziału faz). Dodatkowo na przewodzie doprowadzającym osad do zbiornika zainstalowano zasuwę nożową DN200 z napędem elektrycznym).

Sterowanie zasuwą napełniania – w powiązaniu z cyklem pracy reaktorów SBR (spust osadu z dowolnego reaktora – zasuwa otwarta; pozostałe fazy – zamknięta).

Sterowanie zasuwą wód nadosadowych – w zależności od napełnienia zbiornika i wskazań czujnika rozdziału faz – z centralnej sterowni. Sterowanie umożliwia ręczne otwieranie i zamykanie zasuw.

W zbiorniku zamontowane jest mieszadło pionowe VLT o średnicy śmigła 2,0 m i obrotach 27 obr/min. Mieszadło włączane jest tylko ręcznie i służy do likwidacji kożucha, namarzającego lodu oraz do uśrednienia zawartości zbiornika.

Budynek mechanicznego odwadniania osadów

Wykonano modernizację procesów mechanicznej przeróbki osadów przez zainstalowanie następujących urządzeń:

wirówka zagęszczająca osadów nadmiernych (wstępne zagęszczenie osadów ze zbiornika magazynowego do zawartości suchej masy ok. 5%, przed autotermiczną stabilizacją osadów ATSO); zainstalowano wirówkę Gea Westfalia UCD (WZg) współpracującą z pompą nadawy osadu surowego oraz pompą transportu osadu zagęszczonego.
- wirówka zagęszczająca; wydajność do 15 m³/h osadu surowego; moc zainstalowana N1 = 30,0 kW, moc wykorzystywana – średnio 7,5 kW;
- pompa nadawy osadu: śrubowa Netz NEMO typu NM021BY, wydajność 4-20 m3/h; silnik N2 =3,0 kW;
- pompa transportu osadu: śrubowa Netz NEMO typu NM021BY, wydajność 4-20 m3/h; silnik N3 =3,0 kW;

Wirówka odwadniająca (odwadnianie osadów ustabilizowanych w procesie ATSO); zamontowano wirówkę Gea Westfalia UCD (WOd) współpracującą z pompą nadawy osadu, zespołem przygotowania i dawkowania polielektrolitu ProMinent, typ ULTROMAT AT 1000 oraz transporterem ślimakowym osadu;

wirówka odwadniająca Gea Westfalia UCD; wydajność do 10 m³/h osadu ustabilizowanego; moc zainstalowana N4 = 30,0 kW, moc wykorzystywana – średnio 7,5 kW;
pompa nadawy osadu: śrubowa Netz NEMO typu NM021BY, wydajność 4-20 m3/h; silnik N2 =3,0 kW;
zespół przygotowania i dawkowania polielektrolitu Prominent 2,0, zapotrzebowanie mocy N6 = 3,5 kW
przenośnik ślimakowy osadu odwodnionego – PS 300/9, napęd N7 = 3,0 kW;

Odcieki z wirówki odwadniającej są odprowadzane do studni zbiorczej, z której mogą być pompowane do zagęszczacza lub odprowadzane grawitacyjnie do kanalizacji własnej oczyszczalni lub do komory retencji i zbiornika wielofunckyjnego.

Boks osadowy – wiata załadunkowa

Osady odwodnione wirówką nr 2 są przekazywane transporterem ślimakowym na przyczepę transportową w boksie osadowym,. Budynek boksu osadowego o wymiarach 10,0 x 7,0 m i wysokości użytkowej ok. 4,5 m jest wykonany w technologii przemysłowej (płyty Atlantis na szkielecie konstrukcji stalowej). Budynek posiada ogrzewanie posadzkowe oraz wrota przejazdowe, które w czasie odwadniania powinny być zamknięte z uwagi na emisję zapachów. W budynkach wirówek i boksie osadowym zamontowano wentylację odciągową do stacji dezodoracji PCO. W budynku zamontowana jest instalacja dezodoracji powietrza środkiem zapachowym.

Zbiornik wielofunkcyjny

W celu optymalizacji pracy układu stabilizacji osadów, wykonano zbiornik wielofunkcyjny o wymiarach 22,0 x 10,0 m i głębokości użytkowej 2,40 m. Konstrukcja zbiornika żelbetowa, podziemna z płytą przykrywającą przejezdną, stanowiącą fragment placu manewrowego przed boksem osadowym. Zbiornik jest podzielony na następujące sekcje:

Komora wody technologicznej

Wymiary 7,50 x 1,50 m, napełnienie 2,40 m. Pojemność całkowita – 27 m³. Do komory będą doprowadzane ścieki oczyszczone bezpośrednio z rurociągu odpływowego DN300.

Wyposażenie zbiornika:

pompa zatapialna P16.1.1 zasilająca sieć wody technologicznej obsługującej głównie instalację uzdatniania powietrza (skruber), zainstalowano pompę prod. KSB, typ Amarex N F50-170 z wirnikiem Ø120 mm i silnikiem 012ULG o mocy nominalnej 1,9 kW; wydajność nominalna pompy Q = 16 m3/h przy wysokości podnoszenia 12,5 m;
pompa zatapialna P16.1.2 zasilająca sieć wody technologicznej obsługującej głównie instalację chłodzenia reaktorów ATSO oraz płukania wirówek, zainstalowano pompę prod. KSB, typ Amarex N F50-170 z wirnikiem Ø140 mm i silnikiem 022ULG o mocy nominalnej 2,3 kW; wydajność nominalna pompy Q = 20 m3/h przy wysokości podnoszenia 16,5 m;
czujnik hydrostatyczny poziomu L16.1, który steruje pracą pomp.

Komora technologiczna (sucha)

Wykonano komorę o wymiarach 7,50 x 2,50 i wysokości ok. 2,40 m, w której będą zainstalowane urządzenia dla potrzeb zbiornika technologicznego:

wymiennik ciepła osad-osad, podgrzewający osad zagęszczony za pomocą osadu odprowadzonego z ATSO
pompa P16.2.2 osadu „zimnego” do wymiennika; zainstalowano pompę śrubową typ Allweiler AEB1E 300, wydajność do 10 m³/h, Ns = 3,0 kW;
pompa P16.2.1 transportu osadu do reaktorów ATSO, zainstalowano pompę śrubową typ Allweiler AEDB1E 4250, wydajność do 150 m³/h, silnik Ns=22 kW;
analizatory ścieków oczyszczonych Amtax i Fosfatax

Komora osadu zagęszczonego mechanicznie

Wymiary 7,50 x 2,50 m, napełnienie 2,40 m. Pojemność całkowita – 45 m³.

Wyposażenie zbiornika:

mieszadło zanurzalne M16.3 mieszadło zanurzeniowe Redor, typ SG265/950/1,5/C moc 1,5 kW z kablem, śmigłem i sankami
czujnik hydrostatyczny poziomu osadu L16.3
czujnik temperatury osadu T16.3

Komora osadu ustabilizowanego

Wymiary 14,0 x 10,0 m, napełnienie 2,40 m. Pojemność całkowita – 336 m³. W komorze zostanie wykonana przegroda o wysokości 2,20 m, dzieląca zbiornik na 2 części – osadu gorącego odprowadzanego bezpośrednio z reaktorów ATSO o pojemności ok. 48 m³ oraz retencyjna osadów ustabilizowanych o pojemności 288 m³.

Osady gorące doprowadzane do mniejszej sekcji przy dnie zbiornika będą wykorzystywane do podgrzania osadu zagęszczonego z komory przed wypompowaniem do reaktorów ATSO za pomocą wymiennika rurowego osad-osad zlokalizowanego w komorze technologicznej

Wyposażenie zbiornika:

Wymiennik rurowy osad-osad,
4 mieszadło zanurzalne 4640 ITT Flygt o mcy 1,5 kW
czujnik hydrostatyczny poziomu osadu L16.4
czujnik temperatury osadu T16.4

Reaktory ATSO

Wykonano układ stabilizacji osadów w postaci 2 reaktorów ATSO (autotermiczna tlenowa stabilizacja osadów) pracujących szeregowo. Reaktory wykonane jako zbiornik stalowe, okrągłe, z blachy emaliowanej, izolowane warstwą wełny mineralnej gr. 10 mm w płaszczu z blachy aluminiowej (lub stalowej). Średnica zbiornika – Ø7,71 m, wysokość 3,60 m, napełnienie 2,80 m, kubatura użytkowa – 130 m³.

Czas przetrzymania osadów w reaktorach – 7,65 – 20d.

Wyposażenie technologiczne poszczególnych reaktorów:

reaktor Nr 1
- aeratory centralne (CA) – 1 szt., typ CX-S5.5, silnik Ns = 5,5 kW
- aeratory spiralne (SA) – 2 szt., typ WBL-VII, silnik Ns = 7,5 kW
- rozbijacze piany (FA) – 4 szt., typ SSc/1, silnik Ns = 1,1 kW
reaktor Nr 2
- aeratory centralne (CA) – 1 szt., typ CX-S4.0, silnik Ns = 4,0 kW
- aeratory spiralne (SA) – 2 szt., typ WBL-VII, silnik Ns = 7,5 kW
- rozbijacze piany (FA) – 4 szt., typ SSc/1, silnik Ns = 1,1 kW
- wymiennik płytowo-rurowy, wykonanie stal nierdz.

Instalacja uzdatniania powietrza

Ze względu na uciążliwość zapachów: odprowadzanych z przestrzeni nadosadowej reaktorów ATSO (głównie wysoka zawartość amoniaku) oraz gorącego osadu po ATSO w zbiorniku retencyjnym, konieczne jest wstępne uzdatnianie powietrza przed jego odprowadzeniem do atmosfery. Zastosowany moduł uzdatniania powietrza wykorzystany jest do wentylacji obiektów zbiornika wielofunkcyjnego.

Dla przewidywanej ilości powietrza wentylacyjnego Q = ok. 3200 m3/h zainstalowano instalację uzdatniania gazów odlotowych złożoną ze skrubera o średnicy Ø1,0 m i pojemności 2,5 m³ oraz modułu uzdatniającego wg technologii PhoCatOx® firmy FUCHS Gmbh (promieniowanie UV + utlenianie katalityczne) o wymiarach 2,27 x 2,24 x 3,30 m. Uzdatnione powietrze kierowane jest do skrubera nr 2, gdzie dodawana jest woda i mgła antyodorowa.

Wiata składowa osadów

W celu składowania osadów ustabilizowanych i odwodnionych wykonano całkowicie zamkniętą wiatę o konstrukcji stalowej. Wymiary 15,0 x 23,0 m, wysokość użytkowa 4,50 m. Nawierzchnia wewnątrz wiaty i na placu manewrowym – betonowa. Wzdłuż wiaty wykonano odwodnienie liniowe STORA Drain 200 do odprowadzania odcieków z wiaty i wód opadowych. Odpływ z odwodnienia liniowego – do przepompowni odcieków zaprojektowanej w postaci studni z kręgów żelbetowych Ø1,20 m z zainstalowaną pompą drenażową DP200 o wydajności 10 dm³/s przy wysokości podnoszenia 7,0 m, silnik 1,5 kW (jednofazowy). Pompa jest wyposażona w wyłącznik pływakowy pozwalający na automatyczną pracę w zależności od napełnienia studzienki.